Drucianka

wpis w: Praskie fabryki | 2

Warszawska Fabryka Drutów, Sztyftów i Gwoździ ul. Objazdowa 1
Dawny kompleks nosił również nazwy Belgijska Fabryka Drutu w Warszawie, a po wojnie jako Warszawska Fabryka Drutu i Gwoździ im. Karola Wójcika i Fabryka Sprężyn im. Karola Wójcika. Fabryka została założona w 1899 r. Po sąsiedzku, przy obecnej ulicy Wojnickiej powstała w 1905 r. cynkownia. Oba zakłady współpracowały ze sobą. Od samego początku istnienia fabryka drutu była czołowym producentem drutu, gwoździ i łańcuchów na teren Cesarstwa Rosyjskiego. W latach 1899-1944 fabryka była zarządzana przez Belgów z siedzibą zarządu spółki w Brukseli.
Po I wojnie asortyment wzbogacono o ofertę sprężyn i kabli.

W pierwszych dniach II Wojny Światowej, zakład został zbombardowany, a część budynków uległa zniszczeniu lub utraciła dachy na skutek pożaru. Od połowy 1940 r., na terenie zakładu zaczęła ukazywać się konspiracyjna gazeta, o czym powiadomił gestapo jeden z konfidentów przekazując także listę robotników czytających ją. Robotnicy zostali aresztowani w październiku 1940 r., podczas zorganizowanej akcji gestapo, które wkroczyło na teren fabryki aresztując ponad 30 pracowników w tym najsłynniejszego pracownika fabryki – Karola Wójcika. Robotnicy zostali następnie deportowani do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz. Z aresztowanych robotników wróciło tylko pięciu. Do dziś przy dawnej bramie Drucianki przy ulicy Objazdowej pozostała tablica , wmurowana w 1951 roku, z napisem informującym, że w tej fabryce w latach 1909-1940 pracował i walczył Karol Wójcik, zamordowany w Oświęcimiu 10 marca 1941 roku.

W 1944 r., na polecenie Władysława Dworakowskiego powstał na terenie fabryki komitet samoobrony mający na celu ochronę zakładu przed grabieżą i zniszczeniem. Dzieki temu w okresie Powstania Warszawskiego, podczas ewakuacji fabryki przez Niemców, zdołano ukryć pasy transmisyjne, smary, cynk, ołów, silniki elektryczne oraz wagony z węglem, drutem i inne materiały produkcyjne. Podczas zajęcia Pragi, we wrześniu 1944 r., przez sowietów – fabryka uległa spaleniu. Ocalał jedynie budynek magazynu wyrobów gotowych, który posłużył do odbudowy zakładu w okresie powojennym.W 1946 roku, po nacjonalizacji zakładu, wykonano generalny remont a przedsiębiorstwo wznowiło działalność pod nazwą „Warszawskiej Fabryki Drutu i Gwoździ im. Karola Wójcika”. W 1952 roku przekształcono ją na Warszawską Fabrykę Sprężyn, co odpowiadało zmianie profilu produkcji zakładu, zajmującego się wyrobem sprężyn dla przemysłu motoryzacyjnego, lotniczego i rolniczego.

W połowie lat 90-tych XX wieku, w chwili powstania FSO-Daewoo, na ulicy Objazdowej produkowano sprężyny dla potrzeb fabryki samochodów na Żeraniu.

Po 101 latach funkcjonowania, w 2000 roku, zakład zakończył swoją działalność.

Zabudowania wpisane do rejestru zabytków w 2010 r. Część zabudowań jest użytkowana, pozostałe popadają w ruinę.

Źródła informacji:
http://rewitalizacja.um.warszawa.pl/sites/rewitalizacja.um.warszawa.pl/files/zalaczniki/aktualnosci/fabryki_dawnej_pragi_tryb_zgodnosci_.pdf
http://towarzystwoprzyjaciolpragi.com/praga/zabytki/warszawska-fabryka-drutu-sztyftu-i-gwozdzi-drucianka/
http://www.twoja-praga.pl/praga/fabryki/2225.html

2 Responses

  1. Orion

    Szkoda, że słowem nie wspomniano o społecznikach z PSM Michałów, którzy doprowadzili do wpisania kompleksu do rejestru zabytków i walczą o jego rewitalizację.

    • admin

      Zazwyczaj opisując dany obiekt skupiam się na przedstawieniu historii danego obiektu. Nie przeczę, że PSM Michałów działało w kierunku ratowania Drucianki, po prostu nie trafiłam na taką informację robiąc opis. Jak najbardziej ich stowarzyszenie sporo zrobiło 🙂

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *