Skoro mowa o ul. Ząbkowskiej to oczywiście nie można pominąć Warszawskiej Wytwórni Wódki “Koneser” mieszczącej się przy ul. Ząbkowskiej 27/31.
Znana też później jako Zakład Oczyszczalni Spirytusu „Rektyfikacja Warszawska”, a dla mieszkańców po prostu…”Monopolem” ma swój początek w 1897 roku, kiedy to ruszyła jej budowa.
Koncepcja powstania i budowy tego zakładu powstała w Warszawskim Towarzystwie Oczyszczania i Sprzedaży Spirytusu, które w owych czasach ściśle współpracowało z Rosjanami. Podobny zakład funkcjonował już na Powiślu, działał prężnie i bardzo wydajnie, więc Towarzystwo podjęło zobowiązanie wobec ówczesnych władz do oczyszczania blisko miliona wiader spirytusu rocznie! Co ciekawe, wybudowana już i działająca wytwórnia wódek „Koneser” nie składała się tylko z samych hal produkcyjnych – był to mocno rozbudowany kompleks budynków rozmaitego przeznaczenia, takich jak: magazyny, warsztaty, budynki mieszkalne oraz szkoła.
Gorzelnia „Koneser” należała do jednych z najbardziej rozwiniętych zakładów pod względem technologicznym – ponoć był to jeden z pierwszych zakładów w Warszawie oświetlanych elektrycznością. Ponadto rozmaite nowatorskie rozwiązania plasowały wytwórnię wódek bardzo wysoko pod względem rozwinięcia procesu technologicznego rektyfikacji.
Swoje najlepsze lata wytwórnia wódek „Koneser” przeżywała w okresie 20-lecia międzywojennego, kiedy zakład zatrudniał ponad 400 osób.
Fabryka była w stanie produkować nawet ćwierć miliona butelek alkoholu w ciągu doby! Z „linii produkcyjnych” schodziły między innymi takie, znane do dziś alkohole, jak „Wyborowa” (1927), „Luksusowa„(1928) czy „Żytnia„, a także rozmaite wódki czyste, gatunkowe i denaturaty. Na terenie zakładów Koneser uruchomiono także jedną z pierwszych w Warszawie studni z popularną wodą „oligoceńską”
Prażanie korzystali z niej już podczas I wojny światowej, kiedy to wycofujący się w 1915 roku Rosjanie wysadzili w powietrze m.in. most Kierbedzia, pod którym biegły na Pragę rury z wodą z warszawskich wodociągów. Woda oligoceńska, czerpana tutaj z głębokości 260 m, służyła jednak przede wszystkim do produkcji praskich wódek.
Rosjanie, którzy nie przypadkowo stacjonowali w gorzelni Koneser podczas I wojny światowej, byli sprawcami jeszcze jednego, odnotowanego w historii wydarzenia, które dziś chciałby na pewno zobaczyć nie jeden miłośnik mocnych trunków. Gdy wojska wschodu były wypierane przez Niemców w październiku 1915 roku, Rosjanie dostali rozkaz zniszczenia zapasów alkoholu. Z kotłów, butelek i beczek wylali na ulicę ponad 10 milionów litrów gorzałki! Możemy sobie tylko wyobrazić co działo się wtedy na ulicy Ząbkowskiej 😉
Produkcja w Koneserze stanęła praktycznie wraz z wybuchem II wojny światowej. Rok 1944 był już gwoździem do trumny fabryki. Powojenny plan odbudowy i reaktywacji zakładów powstał dopiero w 1947 roku. „Monopol” został przejęty przez Warszawskie Zakłady Przemysłu Spirytusowego „Polmos”, co znacznie poprawiło sytuację i możliwe było wznowienie produkcji.
Dobra passa trwała kilkadziesiąt lat, do momentu zmniejszenia ilości produkowanych artykułów oraz pogorszenia się sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Powstał również specjalny plan ratunkowy, który miał uratować „Konesera” od upadku.
Proces ten zakładał całkowite przebranżowienie „Monopola” i przekształcenie budynków w praskie centrum kultury. Plan zakładał oddanie pod wynajem pomieszczeń pod galerie artystyczne, teatr (Teatr „Wytwórnia”, który działał do końca 2010) oraz różnego rodzaju miejsca związane z kulturą i sztuką.
Obecnie, teren zakładów Koneser ma szansę stać się jednym z ważniejszych miejsc związanych z kulturą w Warszawie. W części pofabrycznych pomieszczeń działają galerie: Bochenska Gallery, Galeria Klatka oraz Dorum Art a także tutaj swe pierwsze wystawy prezentuje Muzeum Warszawskiej Pragi w organizacji na razie pozostające bez siedziby, która docelowo mieścić się będzie w odrestaurowanym budynku przy ul. Targowej 50/52.
Powstała tu również ciekawa knajpka artystyczna Czysta Ojczysta.
Zamieszczone zdjęcia zostały wykonane w 2009r. W chwili obecnej hala widoczna na pierwszych 3 zdjęciach już nie istnieje. Widoczna na 4, 5 i 6 zdjęciu kamienica jest w chwili obecnej w remoncie.
Niebawem pojawią się kolejne zdjęcia i informacje o Koneserze.
Dodaj komentarz