Kamienica przy ul. Sprzecznej 8 (numer hipoteczny 6/254B Praga, parcela zakupiona od Julii Hreczyny w 1908 roku) została wzniesiona w latach 1911-12 dla Anny i Leona-Józefa Klatczyńskich. Małżeństwo miało 6 dzieci: Leona Akarego, Mirona Pawła, Władysława, Stanisławę, Apolonję i Józefa.
Budynek ze względu na usytuowanie względem ulicy ma dość nietypowy kształt. Posiada 6 kondygnacji, kilkadziesiąt lokali mieszkalnych oraz lokale usługowe w przyziemiu. Na ścianie widoczne są inicjały właścicieli KL wraz z krzyżem i datą 1912. W budynku znajduje się przejazd bramny, w którym zachowały się do dziś kafle ceramiczne. Na klatce schodowej znajdziemy kutą ażurową barierkę. Drzwi do mieszkań są proste, drewniane.
Uwagę zwracają dekoracje malarskie przedstawiające dwa pejzaże, które uwidaczniają się spod odchodzącej farby na klatce schodowej na ostatniej kondygnacji, świadczące o dawnej świetności obiektu oraz wystawnym wystroju z jakim budowali kamienicę właściciele. Polichromie oświetla światło wpadające przez świetlik umieszczony na samej górze.
Podczas badań stratygraficznych przeprowadzonych w 2019 r. przez fundacje Hereditas (również brałam w nich udział) zostały odsłonięte i udokumentowane dodatkowe elementy dekoracji malarskich znajdujące się na ścianach klatki schodowej:
Do czasów obecnych niestety nie zachował się pierwotny wygląd elewacji, brakuje m.in. balkonów. Widoczne są ślady boniowania na wysokości pierwszej kondygnacji.
Przed wojną w kamienicy mieszkało kilku strażaków, handlowców, kolejarzy. Na parterze działał sklep Rabinowiczów, oferował zakup terpentyny, smoły, pokostu i karbolineum. W kamienicy przed wojną działały sklepu spożywcze M. Wilanowicz, czy B. Olszewskiego. W kamienicy mieszkał Szczepan Łazarkiewicz, wybitny konstruktor i wynalazca. Jego specjalnością była konstrukcja pomp śmigłowych i diagonalnych. Związany od lat dwudziestych z fabryką pomp Stefana Twardowskiego. Konstrukcje jego pomysłu wdrażano w większości polskich cukrowni, w kopalniach i zakładach wodociągowych. We wspomnieniach opisanych na blogu Grupy Powen Wafapomp SA jego syn Andrzej tak wspominał mieszkanie przy ul. Sprzecznej 8: „Urodziłem się w 1927 roku na Pradze. (…) Przez wiele lat mieszkaliśmy na Sprzecznej 8. Ojciec wynajmował ogrzewane piecami dwupokojowe mieszkanie z kuchnią i łazienką na czwartym piętrze kamienicy bez windy”. „Wróciliśmy w październiku 1945 roku. (…) W mieszkaniu na Sprzecznej poza mamą zastaliśmy jeszcze dwie dokwaterowane panie z Polskiego Radia, które mieściło się wtedy na Pradze. (…) Mieszkałem na Sprzecznej jeszcze kilka lat.”.
Pomimo intensywnych walk wojennych w okolicy (związanych z bliskością V Oddziału Straży Ogniowej) kamienica przetrwała wojnę w dobrym stanie: podziurawiony dach, kilka dziur po małych pociskach, brak szyb. W 1945 roku kamienica przeszła na podstawie tak zwanego dekretu Bieruta na własność miasta. Obecnie kamienicą zarządza ZGN.
Dzięki staraniom stowarzyszenia Kolekcjonerzy Czasu kamienica w maju tego roku została wpisana do rejestru zabytków: http://www.kolekcjonerzyczasu.pl/2019/05/22/kamienica-przy-ul-sprzecznej-8-zabytkiem/
Obecnie kamienica jest wysiedlona, a brama wjazdowa została zamurowana.
Zdjęcia zostały wykonane w latach: 2016-2019.
Źródła:
– archiwalna księga hipoteczna nieruchomości 254B Praga
– http://www.kolekcjonerzyczasu.pl/2019/04/05/kamienica-przy-ul-sprzecznej-8-warszawie-zabytek/
– https://www.mwkz.pl/archiwum-aktualnosci-lista/1292-kolejna-praska-kamienica-w-rejestrze-zabytkow
– http://kronikatechnikipompowej.pl/2014/12/08/wspomnienia-o-ojcu-andrzej-lazarkiewicz/
Dodaj komentarz